Bài soạn chi tiết dưới đây dành cho bài Thạch Sanh (SGK Ngữ văn 6 tập 2, trang 26, 30,) giúp học sinh hiểu rõ nội dung và trả lời đầy đủ các câu hỏi. Với cách trình bày dễ hiểu, bài soạn này hỗ trợ học sinh nắm vững truyện cổ tích, từ các chi tiết kỳ ảo đến ý nghĩa sâu sắc về công lý và lòng nhân ái.
I. Trước khi đọc trong soạn bài Thạch Sanh lớp 6
Câu 1 (trang 25, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Tưởng tượng và vẽ các con vật như chim én, rắn lục, ếch cây, cá vàng,…
Gợi ý trả lời: Học sinh có thể vẽ các con vật quen thuộc như chim én, rắn lục, ếch cây, cá vàng hoặc bất kỳ con vật nào khác theo trí tưởng tượng.
Câu 2 (trang 25, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Tưởng tượng và vẽ các đồ vật như cây sáo, quyển sách, chiếc ấm, cây gậy thần, chiếc khăn,…
Gợi ý trả lời: Học sinh vẽ các đồ vật như cây sáo, quyển sách, chiếc ấm, cây gậy thần, chiếc khăn hoặc các đồ vật khác theo ý thích.
II. Đọc văn bản Thạch Sanh trong soạn bài Thạch Sanh lớp 6
Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu trong soạn bài Thạch Sanh lớp 6
- Theo dõi: Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện
- Thời gian: Xưa kia, mang tính chất truyền thuyết.
- Không gian: Túp lều đơn sơ dưới gốc cây đa, trong rừng sâu, tạo không khí mộc mạc, gần gũi.
- Dự đoán: Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Trả lời: Lý Thông lợi dụng lòng tốt và sức mạnh của Thạch Sanh, dụ dỗ kết nghĩa anh em để sai khiến chàng làm các việc nguy hiểm. - Theo dõi: Hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị lừa
- Thạch Sanh: Ngây thơ, tin tưởng, lập tức rời đi sau khi bị lừa, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, tiếp tục đốn củi mưu sinh.
- Lý Thông: Vui mừng, vội vàng lấy đầu yêu quái nộp cho vua để cướp công.
- Tưởng tượng: Thế giới của vua Thủy Tề có những đặc điểm gì?
Trả lời: Một thủy cung lộng lẫy dưới đáy biển, với cung điện tráng lệ, đầy vàng ngọc, châu báu và các sinh vật kỳ diệu. - Tưởng tượng: Cảnh quân sĩ các nước chư hầu ăn cơm quanh niêu nhỏ xíu
Trả lời: Hàng vạn quân sĩ vây quanh niêu cơm tí hon, ăn mãi không hết, niêu luôn đầy ắp, khiến họ kinh ngạc và thán phục.
III. Sau khi đọc trong soạn bài Thạch Sanh lớp 6
Nội dung chính
Truyện cổ tích Thạch Sanh kể về hành trình của dũng sĩ Thạch Sanh, người diệt trừ chằn tinh, đại bàng, cứu người bị hại, vạch trần kẻ phản bội và đánh bại quân xâm lược. Truyện phản ánh ước mơ về công lý, đạo đức, lòng nhân ái và khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc trong soạn bài Thạch Sanh lớp 6
Câu 1 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Cảm nhận về truyện Thạch Sanh.
Trả lời: Em yêu thích truyện “Thạch Sanh” vì những chi tiết kỳ ảo, lôi cuốn. Nhân vật Thạch Sanh dũng cảm, tài năng, lập nhiều chiến công, được làm vua, trong khi mẹ con Lý Thông gian ác bị trừng phạt, thể hiện công lý rõ ràng.
Câu 2 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Gia cảnh của Thạch Sanh.
Trả lời:
- Sống nghèo khó trong túp lều cũ dưới gốc đa, chỉ sở hữu một chiếc búa, ngày ngày đốn củi kiếm sống.
- Mồ côi, sống cô đơn, không có người thân.
Câu 3 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Đặc điểm các con vật kỳ ảo trong truyện.
Trả lời:
- Trăn tinh: Yêu quái khổng lồ, ẩn náu trong miếu thờ.
- Đại bàng: Chim khổng lồ, bắt cóc công chúa vào hang sâu.
Câu 4 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Nếu công chúa không bị câm, câu chuyện sẽ thế nào?
Trả lời: Nếu công chúa không bị câm, nàng có thể kể sự thật cho vua, làm sáng tỏ tội ác của Lý Thông ngay từ đầu. Tuy nhiên, tác giả dân gian cố ý để công chúa câm nhằm giao vai trò vạch trần kẻ gian cho tiếng đàn thần của Thạch Sanh, tạo kịch tính và ý nghĩa sâu sắc hơn.
Câu 5 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Các đồ vật kỳ ảo trong truyện.
Trả lời:
- Cây đàn thần: Tiếng đàn giải oan cho Thạch Sanh, giúp công chúa nói được, vạch trần Lý Thông và khiến quân địch xin hàng. Nó tượng trưng cho công lý, lòng nhân ái và khát vọng hòa bình.
- Niêu cơm thần: Nhỏ nhưng nuôi được vạn người, thể hiện lòng nhân đạo và tinh thần hào sảng của nhân dân.
Câu 6 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: So sánh Thạch Sanh và Lý Thông.
Trả lời:
- Về tính cách: Thạch Sanh thật thà, cả tin, tin lời Lý Thông để canh miếu, giết trăn tinh và cứu công chúa; trong khi đó, Lý Thông xảo quyệt, lừa lọc, dụ dỗ Thạch Sanh thế mạng để cướp công giết trăn tinh và cứu công chúa.
- Về phẩm chất: Thạch Sanh nhân hậu, vị tha, dù bị hại nhiều lần nhưng không trả thù, thậm chí cho Lý Thông về quê; ngược lại, Lý Thông tàn nhẫn, vô lương, lợi dụng tình nghĩa để hãm hại Thạch Sanh.
- Về tài năng: Thạch Sanh là anh hùng tài giỏi, giết trăn tinh, đại bàng, cứu công chúa và thái tử, dẹp 18 nước chư hầu, đồng thời giỏi võ và chơi đàn; còn Lý Thông là kẻ tiểu nhân, độc ác, không làm gì ngoài việc lợi dụng và cướp công người khác.
- Về ý nghĩa: Thạch Sanh đại diện cho cái thiện, cao cả, lý tưởng; Lý Thông đại diện cho cái ác, thấp hèn, bạc nhược.
- Kết thúc: Thạch Sanh cưới công chúa, lên ngôi vua, còn Lý Thông bị sét đánh, hóa thành bọ hung.
Câu 7 (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Ý nghĩa công lý trong truyện.
Trả lời: Truyện thể hiện ước mơ về công bằng: người tốt được thưởng (Thạch Sanh làm vua), kẻ ác bị trừng phạt (Lý Thông hóa bọ hung). Hình ảnh “vua” tượng trưng cho cuộc sống hạnh phúc, giàu sang của người lương thiện.
Câu 8* (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Ý nghĩa giải thích nguồn gốc con vật.
Trả lời: Một số bản kể của “Thạch Sanh” giải thích nguồn gốc các con vật như bọ hung, ếnh ương,… Đặc điểm này làm truyện hấp dẫn hơn, kết nối thế giới cổ tích với đời thực, tạo nét độc đáo trong thi pháp truyện cổ tích.
IV. Viết kết nối với đọc trong soạn bài Thạch Sanh lớp 6
Bài tập (trang 30, SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Yêu cầu: Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.
Đoạn văn tham khảo:
Em từng đọc trên báo về anh Nguyễn Văn Tùng, một người lính cứu hỏa dũng cảm ở Hà Nội. Trong một vụ cháy lớn tại khu chung cư, anh Tùng đã không ngại nguy hiểm, xông vào biển lửa để cứu một gia đình bị mắc kẹt. Dù khói dày đặc và sức nóng kinh hoàng, anh vẫn bình tĩnh đưa từng người ra ngoài an toàn. Hành động của anh khiến mọi người khâm phục, gọi anh là “người hùng đời thực”. Anh Tùng chia sẻ rằng anh chỉ làm đúng trách nhiệm của mình. Câu chuyện về anh truyền cảm hứng mạnh mẽ, nhắc nhở em về lòng dũng cảm và tinh thần hy sinh vì cộng đồng.
Xem thêm
