Văn bản “Chuyện cổ tích về loài người” của nhà văn Nhật Bản Kenzaburo Oe là một tác phẩm giàu ý nghĩa triết học và nhân văn sâu sắc.
Bài viết này sẽ hướng dẫn các em học sinh cách soạn bài Chuyện cổ tích về loài người một cách đầy đủ, từ hiểu về tác giả, nội dung, nghệ thuật đến những thông điệp ý nghĩa mà tác phẩm muốn truyền tải.
Hãy cùng phantichvanhoc.com tìm hiểu cách soạn bài Chuyện cổ tích về loài người đạt điểm cao trong chương trình Ngữ văn lớp 6.
Soạn bài Chuyện cổ tích loài người siêu ngắn
“Chuyện cổ tích về loài người” là truyện ngắn của nhà văn Kenzaburo Oe, kể về một cậu bé bị bỏ rơi và được một người đàn ông già cưu mang. Người đàn ông đã dạy cậu bé về giá trị của sự sống và lòng nhân ái. Tác phẩm mang thông điệp về tình yêu thương, lòng nhân ái và khả năng vượt qua nghịch cảnh của con người.
Các yếu tố nghệ thuật nổi bật trong truyện bao gồm:
- Cách kể chuyện giản dị nhưng sâu sắc
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh và biểu tượng
- Kết cấu truyện lồng ghép giữa hiện tại và quá khứ
- Xây dựng nhân vật có chiều sâu tâm lý
Thông điệp chính của tác phẩm là sự tồn tại của lòng tốt và tình người trong những hoàn cảnh khó khăn, đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của con người đối với cuộc sống và với nhau.
Soạn bài Chuyện cổ tích về loài người chi tiết
Trước khi đọc
Trước khi đi vào phân tích chi tiết văn bản “Chuyện cổ tích về loài người”, học sinh cần tìm hiểu một số thông tin cơ bản sau:
Tác giả Kenzaburo Oe (1935-2023) là nhà văn Nhật Bản nổi tiếng, từng đoạt giải Nobel Văn học năm 1994. Ông được biết đến với những tác phẩm mang đậm tính nhân văn, thường đề cập đến những vấn đề của xã hội hiện đại và con người trong thời hậu chiến. Nhiều tác phẩm của ông phản ánh trải nghiệm cá nhân về việc nuôi dạy con trai khuyết tật và những suy ngẫm về cuộc sống.
Bối cảnh sáng tác: Truyện được viết trong bối cảnh Nhật Bản thời kỳ hậu Thế chiến thứ hai, khi đất nước này đang phải đối mặt với nhiều vấn đề xã hội và tinh thần. Đây là giai đoạn con người cần tìm lại niềm tin và giá trị nhân văn sau những mất mát của chiến tranh.
Thể loại văn học: “Chuyện cổ tích về loài người” thuộc thể loại truyện ngắn hiện đại mang tính ngụ ngôn, với nhiều biểu tượng và ý nghĩa triết học sâu sắc. Tác phẩm vừa mang đặc điểm của truyện cổ tích truyền thống nhưng lại chứa đựng những vấn đề của con người hiện đại.
Đọc văn bản
Khi đọc văn bản “Chuyện cổ tích về loài người”, các em cần chú ý đến các yếu tố sau:
Tóm tắt nội dung: Truyện kể về một cậu bé bị bỏ rơi trong rừng và được một người đàn ông già cưu mang. Người đàn ông già sống đơn độc trong căn nhà gỗ đã dạy cậu bé nhiều điều về cuộc sống và tình yêu thương. Khi người đàn ông già qua đời, cậu bé tiếp tục sống và truyền lại những bài học đã học được cho những người khác.
Phân tích nhân vật chính:
- Cậu bé: Đại diện cho sự ngây thơ, trong sáng và khả năng học hỏi, thích nghi của con người. Quá trình trưởng thành của cậu bé từ một đứa trẻ bị bỏ rơi đến người kế thừa và truyền lại giá trị nhân văn cho thế hệ sau.
- Người đàn ông già: Biểu tượng của trí tuệ, lòng nhân ái và sự hy sinh. Ông là người dẫn dắt, hướng dẫn cậu bé hiểu về giá trị cuộc sống và tình người.
Các chủ đề và biểu tượng:
- Khu rừng: Biểu tượng cho thế giới rộng lớn, đầy thử thách nhưng cũng chứa đựng nhiều bài học.
- Căn nhà gỗ: Đại diện cho không gian an toàn, nơi nuôi dưỡng tâm hồn và trí tuệ.
- Ngọn lửa: Biểu tượng cho sự sống, sự ấm áp và tri thức được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Nghệ thuật trần thuật: Tác giả sử dụng lối kể chuyện giản dị nhưng sâu sắc, với nhiều chi tiết giàu biểu tượng. Ngôn ngữ trong sáng, gần gũi nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa. Cách xây dựng không gian và thời gian trong truyện mang tính mở, tạo cảm giác như một câu chuyện cổ tích nhưng lại rất gần với hiện thực cuộc sống.
Sau khi đọc
Sau khi đọc xong “Chuyện cổ tích về loài người”, các em cần phân tích và đánh giá những nội dung sau:
Thông điệp của tác phẩm:
- Giá trị của tình yêu thương và lòng nhân ái trong cuộc sống con người
- Khả năng vượt qua nghịch cảnh và tìm thấy ý nghĩa cuộc sống
- Trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn và truyền lại những giá trị nhân văn
- Mối quan hệ giữa các thế hệ và sự kế thừa tri thức, đạo đức
Ý nghĩa của tiêu đề: “Chuyện cổ tích về loài người” vừa mang hình thức của một câu chuyện cổ tích truyền thống, vừa là câu chuyện về bản chất loài người – khả năng yêu thương, chia sẻ và vượt qua khó khăn. Tác giả muốn nhấn mạnh rằng trong mỗi con người đều có tiềm năng để sống tốt đẹp và mang lại giá trị cho người khác.
Liên hệ với thực tế: Thông điệp của tác phẩm vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại, khi con người đang phải đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp như chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh và sự phân hóa xã hội. Tác phẩm nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của lòng nhân ái và tinh thần cộng đồng.
Soạn bài Chuyện cổ tích loài người ngắn gọn
Tác giả
Kenzaburo Oe sinh năm 1935 tại tỉnh Ehime, Nhật Bản và mất năm 2023. Ông là một trong những nhà văn lớn nhất của Nhật Bản thế kỷ 20 và là người châu Á thứ hai được trao giải Nobel Văn học (1994). Sự nghiệp văn học của ông bắt đầu từ những năm 1950 và kéo dài hơn nửa thế kỷ với nhiều tác phẩm có giá trị.
Các tác phẩm nổi tiếng của Kenzaburo Oe bao gồm:
- “Một vấn đề cá nhân” (1964)
- “Tiếng khóc im lặng” (1967)
- “Thức tỉnh của M/T và các câu chuyện kỳ lạ” (1986)
- “Chuyện cổ tích về loài người” (thuộc tập truyện ngắn)
Phong cách sáng tác của Kenzaburo Oe thường đặc trưng bởi:
- Kết hợp giữa hiện thực và siêu thực
- Đề cập đến những vấn đề nhạy cảm về xã hội và con người
- Ngôn ngữ giàu biểu tượng và ẩn dụ
- Quan tâm đến số phận của những người yếu thế trong xã hội
Trải nghiệm cá nhân về việc có con trai bị khuyết tật bẩm sinh đã ảnh hưởng sâu sắc đến quan điểm sáng tác và thế giới quan của ông, khiến các tác phẩm thường xoay quanh chủ đề về giá trị cuộc sống, trách nhiệm và tình yêu thương.
Đọc hiểu
Phân tích nghệ thuật:
- Kết cấu truyện: Tác phẩm có kết cấu đơn giản nhưng chặt chẽ, theo trình tự thời gian từ khi cậu bé bị bỏ rơi, được người đàn ông già cưu mang, cho đến khi cậu trưởng thành và tiếp nối sứ mệnh của người đàn ông già.
- Ngôn ngữ: Giản dị, trong sáng nhưng giàu hình ảnh và biểu tượng. Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ gần gũi với thiên nhiên, tạo nên không khí huyền thoại như trong truyện cổ tích.
- Không gian và thời gian: Không gian chính là khu rừng và căn nhà gỗ – nơi diễn ra quá trình trưởng thành và học hỏi của cậu bé. Thời gian trong truyện mang tính mở, không xác định rõ ràng, tạo cảm giác như câu chuyện có thể xảy ra ở bất kỳ đâu, bất kỳ thời điểm nào.
- Biểu tượng: Tác phẩm sử dụng nhiều biểu tượng như khu rừng, căn nhà gỗ, ngọn lửa, mùa đông… để truyền tải thông điệp về cuộc sống và tình người.
Giá trị nội dung:
- Giá trị nhân văn: Tác phẩm ca ngợi lòng nhân ái, tình yêu thương và khả năng vượt qua nghịch cảnh của con người. Thông qua mối quan hệ giữa người đàn ông già và cậu bé, tác giả khẳng định rằng tình người là giá trị vĩnh cửu, có thể tồn tại ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.
- Giá trị giáo dục: Truyện mang thông điệp về trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn và truyền lại những giá trị tốt đẹp cho thế hệ sau. Quá trình người đàn ông già dạy cậu bé và sau đó cậu bé tiếp tục truyền lại kiến thức cho những người khác là minh chứng cho sự kế thừa và phát triển của tri thức và đạo đức.
- Giá trị triết học: Tác phẩm đặt ra những câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống, về bản chất con người và mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng. Thông qua hình ảnh cậu bé vượt qua nghịch cảnh và tìm thấy ý nghĩa cuộc sống, tác giả gợi mở rằng mỗi con người đều có khả năng vượt lên số phận và tạo nên giá trị cho cuộc đời mình.
Bài học rút ra:
- Tình yêu thương và lòng nhân ái là những giá trị vĩnh cửu của con người
- Mỗi cá nhân đều có trách nhiệm giữ gìn và truyền lại những giá trị tốt đẹp cho thế hệ sau
- Con người có khả năng vượt qua nghịch cảnh và tìm thấy ý nghĩa cuộc sống ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn
- Tri thức và đạo đức cần được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác để duy trì và phát triển nền văn minh nhân loại
Có thể tham khảo thêm:
Kết bài
Hy vọng rằng bài hướng dẫn soạn bài Chuyện cổ tích về loài người này sẽ giúp các em học sinh nắm vững kiến thức, chuẩn bị tốt cho các bài kiểm tra và đặc biệt là hiểu được những thông điệp ý nghĩa mà tác phẩm muốn truyền tải.
