Truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng mang bài học sâu sắc về sự kiêu ngạo và hạn chế trong hiểu biết. Qua hình ảnh chú ếch trong giếng nhỏ, truyện phê phán thói tự cao, khuyên con người mở rộng kiến thức, sống khiêm tốn. Soạn bài Ếch ngồi đáy giếng của phantichvanhoc.com dưới đây giúp các em nắm nội dung, ý nghĩa và liên hệ thực tế.
Soạn bài Ếch ngồi đáy giếng: Chuẩn bị
Ôn lại khái niệm truyện ngụ ngôn
Truyện ngụ ngôn là truyện ngắn, sử dụng nhân vật là động vật, cây cối, đồ vật được nhân hóa để kể chuyện, truyền tải bài học đạo đức, triết lý sống hoặc phê phán thói xấu. Đặc điểm:
- Ngắn gọn, súc tích, cốt truyện đơn giản.
- Nhân vật mang tính biểu tượng, đại diện cho tính cách hoặc tầng lớp xã hội.
- Mang ý nghĩa giáo dục, khái quát, dễ áp dụng vào đời sống.
Khi đọc truyện ngụ ngôn, cần chú ý:
- Nhân vật: Ai là nhân vật chính? Vai trò của nhân vật phụ trong việc làm nổi bật ý nghĩa truyện?
- Bối cảnh: Không gian, thời gian có ý nghĩa gì trong việc thể hiện tính cách nhân vật và bài học?
- Bài học: Ý nghĩa rút ra từ truyện là gì? Liên hệ với cuộc sống và bản thân.
Thông tin về truyện ngụ ngôn
- Thể loại: Văn xuôi hoặc thơ.
- Đề tài:
- Phê phán thói xấu: kiêu ngạo, ích kỷ, chủ quan, khoe khoang.
- Chỉ trích giai cấp thống trị, lật tẩy sự giả tạo, đạo đức giả.
- Đưa ra lời khuyên về cách sống, giá trị đoàn kết, kết hợp lý thuyết với thực hành.
- Nhân vật: Động vật, cây cối, đồ vật được nhân hóa, mang tính cách con người.
- Tác giả nổi tiếng:
- Thế giới: Aesop (Hy Lạp), La Fontaine (Pháp).
- Việt Nam: Truyện dân gian như Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi.
Đọc trước truyện
- Nhân vật: Ếch (nhân vật chính), cua, nhái, ốc nhỏ (nhân vật phụ).
- Bối cảnh: Cái giếng chật hẹp, nơi ếch chỉ thấy bầu trời nhỏ như cái vung, tượng trưng cho tầm nhìn hạn chế.
- Bài học:
- Phê phán người kiến thức hẹp hòi nhưng kiêu ngạo, tự cao.
- Khuyên con người mở rộng hiểu biết, sống khiêm tốn, tránh chủ quan.
- Liên hệ: Bài học nhắc nhở em chăm chỉ học tập, lắng nghe ý kiến người khác, không tự mãn với thành tích nhỏ để tránh thất bại.
Soạn bài Ếch ngồi đáy giếng: Đọc hiểu
Nội dung chính
Truyện kể về chú ếch sống trong giếng nhỏ, chỉ thấy bầu trời bé như cái vung, nên trở nên kiêu ngạo, tự cho mình là chúa tể. Khi ra ngoài, ếch chủ quan, ngênh ngang và bị trâu giẫm chết. Truyện phê phán thói kiêu ngạo, tầm nhìn hạn hẹp, khuyên con người sống khiêm tốn, không ngừng học hỏi.
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 4 SGK): Chú ý bối cảnh của câu chuyện.
Trả lời:
Bối cảnh là một cái giếng chật hẹp, nơi ếch sống cùng cua, nhái, ốc nhỏ. Từ đáy giếng, ếch chỉ thấy bầu trời nhỏ như cái vung, thể hiện tầm nhìn và hiểu biết hạn chế. Bối cảnh này làm nổi bật tính kiêu ngạo, nông cạn của ếch.
Câu 2 (trang 5 SGK): Kết thúc truyện như thế nào?
Trả lời:
Ếch ra khỏi giếng, ngênh ngang đi lại, không chú ý xung quanh và bị con trâu giẫm chết. Kết thúc này thể hiện hậu quả của sự kiêu ngạo và chủ quan.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 5 SGK): Nhân vật chính trong truyện có tính cách như thế nào? Hãy nêu một số chi tiết trong truyện giúp em hiểu về tính cách của nhân vật ấy.
Trả lời:
- Tính cách: Ếch kiêu ngạo, tự cao, thiếu hiểu biết.
- Chi tiết:
- Sống lâu trong giếng, ếch nghĩ bầu trời chỉ to bằng cái vung, cho thấy tầm hiểu biết hạn hẹp.
- Tiếng kêu vang dội khiến các loài vật khác sợ hãi, ếch tự xưng chúa tể, thể hiện sự kiêu ngạo.
- Ra ngoài giếng, ếch đi lại ngênh ngang, không để ý xung quanh, dẫn đến bị trâu giẫm chết, cho thấy sự chủ quan.
Câu 2 (trang 5 SGK): Bối cảnh câu chuyện trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng đã giúp nhân vật bộc lộ tính cách và làm nổi bật ý nghĩa của truyện như thế nào?
Trả lời:
Bối cảnh cái giếng chật hẹp thể hiện sự giới hạn trong tầm nhìn và hiểu biết của ếch, từ đó bộc lộ tính kiêu ngạo, nông cạn. Môi trường tù túng này làm nổi bật bài học: sống cô lập, không học hỏi dễ dẫn đến tự cao, gây hậu quả nghiêm trọng. Bối cảnh giúp người đọc dễ dàng nhận ra ý nghĩa truyện.
Câu 3 (trang 5 SGK): Nhan đề Ếch ngồi đáy giếng có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của văn bản?
Trả lời:
Nhan đề Ếch ngồi đáy giếng gợi hình ảnh ếch sống trong không gian chật hẹp, dự đoán nội dung truyện về sự hạn chế trong hiểu biết và thói kiêu ngạo. Nhan đề ngắn gọn, súc tích, làm rõ chủ đề: phê phán sự tự cao, khuyên con người mở rộng tầm nhìn.
Câu 4 (trang 5 SGK): Mỗi truyện ngụ ngôn có thể đem tới nhiều bài học, em hãy nêu lên những bài học có thể rút ra từ câu chuyện này. Theo em, đâu là bài học quan trọng nhất?
Trả lời:
- Các bài học:
- Phê phán thói kiêu ngạo, tự cao, tự mãn với kiến thức hạn hẹp.
- Khuyên con người sống khiêm tốn, không ngừng học hỏi để mở rộng tầm hiểu biết.
- Cảnh báo về hậu quả của sự chủ quan, thiếu cẩn trọng trong hành động.
- Bài học quan trọng nhất: Sống khiêm tốn, không ngừng học hỏi để mở rộng tầm nhìn, tránh kiêu ngạo và chủ quan, vì đây là nền tảng để phát triển bản thân và tránh thất bại trong cuộc sống.
Câu 5 (trang 5 SGK): Trong cuộc sống, có nhiều hiện tượng tương tự truyện Ếch ngồi đáy giếng. Em hãy nêu lên một hiện tượng như thế.
Trả lời:
Một hiện tượng tương tự truyện Ếch ngồi đáy giếng là việc một số học sinh đạt được thành tích nhỏ trong học tập, như điểm cao vài môn, liền trở nên kiêu ngạo, xem thường bạn bè học kém hơn. Họ tự mãn, không chịu học hỏi thêm, dẫn đến sa sút trong học tập và thất bại trong các kỳ thi quan trọng. Điều này giống chú ếch chỉ biết bầu trời nhỏ bé trong giếng, không nhận ra thế giới rộng lớn ngoài kia.
Câu 6 (trang 5 SGK): Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) nêu lên bài học cho bản thân từ câu chuyện trên, trong đoạn văn có sử dụng thành ngữ ếch ngồi đáy giếng.
Trả lời:
Qua truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng, em rút ra bài học sâu sắc về sự khiêm tốn và tinh thần học hỏi. Chú ếch vì sống trong không gian chật hẹp, chỉ thấy bầu trời nhỏ như cái vung nên trở nên kiêu ngạo, tự mãn, cuối cùng phải trả giá bằng mạng sống. Em nhận ra rằng không được làm ếch ngồi đáy giếng, chỉ biết đến những thành công nhỏ mà xem thường người khác. Thay vào đó, em sẽ cố gắng học hỏi từ thầy cô, bạn bè, mở rộng hiểu biết và luôn cẩn trọng, khiêm tốn để hoàn thiện bản thân và tránh thất bại trong cuộc sống.
Xem thêm
