Soạn bài Những cánh buồm – Ngữ văn lớp 6 sẽ giúp các em hiểu sâu sắc hơn về tình cảm cha con, ước mơ, và khát vọng vươn ra biển lớn của con người. Qua lời kể nhẹ nhàng và đầy chất thơ của tác giả Hoàng Trung Thông, văn bản không chỉ khơi dậy tình yêu thương gia đình mà còn khuyến khích thế hệ trẻ sống có lý tưởng. Cùng tìm hiểu bài soạn chi tiết dưới đây để học tốt hơn nhé!
I. Chuẩn bị đọc – Soạn bài Những cánh buồm
Câu hỏi: Gia đình là nơi gắn bó và chứa đựng nhiều kỷ niệm. Hãy nhớ lại một kỷ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ với các bạn trong lớp.
Trả lời:
- Một kỷ niệm đáng nhớ của em là sinh nhật lần thứ 10.
- Sáng hôm đó, em thức dậy với tâm trạng háo hức mong nhận được quà và lời chúc từ gia đình, bạn bè. Nhưng mọi người dường như không để ý, khiến em buồn bã, nghĩ rằng họ đã quên ngày sinh nhật của mình.
- Bất ngờ thay, buổi tối, bố mẹ và mọi người tổ chức một bữa tiệc sinh nhật đầy bất ngờ. Em vô cùng xúc động và hạnh phúc, cảm giác ấy mãi khắc sâu trong tâm trí.
II. Trải nghiệm cùng văn bản – Soạn bài Những cánh buồm
Câu 1: Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ: “Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới”?
Trả lời:
- Câu thơ vẽ nên bức tranh buổi sáng rực rỡ, nơi người cha dắt tay con đi dạo trên bãi biển, ánh nắng mai hồng tô điểm cho khung cảnh ấm áp.
- Tiếng bước chân nhỏ bé của con như hòa cùng nhịp đập vui tươi trong lòng cha, tạo nên một giai điệu hạnh phúc giản dị.
- Thời gian dường như cũng reo vui, chứng minh cho tình cha con thiêng liêng, giản đơn nhưng đầy ý nghĩa.
- Vẻ đẹp của thiên nhiên và cảm xúc của cha hòa quyện, làm nổi bật sự gắn bó và niềm vui trong khoảnh khắc bên nhau.
Câu 2: Câu thơ “Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi…” thể hiện mong muốn gì của người con?
Trả lời:
- Lời thơ như tiếng lòng trong trẻo của cậu bé, bộc lộ khát khao khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia.
- Hình ảnh “buồm trắng” là biểu tượng của ước mơ tuổi thơ, trong sáng và đầy hy vọng, dẫn lối cậu bé đến những chân trời mới.
- Cậu bé muốn nhìn thấy nhà cửa, cây cối, con người ở nơi xa, khao khát hiểu biết về biển cả và cuộc sống.
- Mong muốn ấy thể hiện tinh thần tò mò, ham học hỏi và sự tự do bay xa của tuổi trẻ.
Câu 3: Em hiểu như thế nào về câu thơ: “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”?
Trả lời:
- Câu thơ thể hiện niềm hạnh phúc sâu sắc của người cha khi nhìn thấy bóng dáng tuổi thơ của mình trong những ước mơ của con.
- Những khát vọng của cậu bé gợi nhắc cha về những hoài bão, mơ mộng thuở nhỏ mà ông từng ấp ủ.
- Qua con, cha như được sống lại, nhen nhóm hy vọng rằng con sẽ tiếp nối và vươn xa hơn những điều cha chưa thực hiện được.
- Câu thơ nhấn mạnh sự gắn kết giữa hai thế hệ, nơi ước mơ của con là sự tiếp nối và gửi gắm của cha.
III. Suy ngẫm và phản hồi – Soạn bài Những cánh buồm
Câu 1: Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm là một bài thơ?
Trả lời:
- Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, mỗi dòng thường có 5-7 chữ, chia thành các khổ thơ ngắn (4 dòng/khổ).
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc, mang tính nhạc điệu, tạo nên sự uyển chuyển và dễ đi vào lòng người.
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật như ẩn dụ, điệp ngữ, tạo nên chất thơ đặc trưng.
Câu 2: Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào?
Trả lời:
- Độc đáo: Bài thơ khắc họa tình cha con một cách giản dị nhưng sâu sắc, kết hợp giữa hiện thực và ước mơ, tạo nên sức hút đặc biệt.
- Thể hiện qua:
- Từ ngữ: Ngôn từ mộc mạc, giàu cảm xúc như “ánh mai hồng”, “buồm trắng”, gợi lên sự trong trẻo và liên tưởng mạnh mẽ.
- Hình ảnh: Hình ảnh cha con dắt tay bên bờ biển, cánh buồm trắng lướt trên sóng, khơi gợi khát vọng tuổi thơ và tình cảm gia đình.
- Biện pháp tu từ: Ẩn dụ (“ánh trăng” tượng trưng cho mồ hôi, công sức của cha), điệp ngữ (“cha dắt con”, “con đi”) nhấn mạnh sự gắn bó và hành trình trưởng thành.
Câu 3: Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có, em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.
Trả lời:
- Yếu tố tự sự: Bài thơ kể lại câu chuyện về cuộc đối thoại giữa cha và con, từ những câu hỏi ngây ngô của cậu bé đến lời đáp đầy yêu thương của cha. Ví dụ: Câu hỏi về cánh buồm và ước mơ khám phá.
- Yếu tố miêu tả: Miêu tả cảnh cha con đi dạo bên bờ biển, ánh nắng mai hồng, cánh buồm trắng, hay hình ảnh cát mịn dưới chân.
- Tác dụng:
- Làm nổi bật tình cảm cha con thiêng liêng, nhấn mạnh giá trị của gia đình.
- Tạo nên không gian thơ mộng, sống động, giúp người đọc dễ dàng hình dung và đồng cảm với cảm xúc của nhân vật.
- Kết hợp tự sự và miêu tả khiến bài thơ vừa gần gũi, chân thực, vừa giàu chất trữ tình.
Câu 4: Tình cảm của hai cha con được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Điều ấy gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm gia đình?
Trả lời:
- Tình cảm cha con:
- Thể hiện qua sự gắn bó trong khoảnh khắc cha dắt con đi dạo, lắng nghe những câu hỏi ngây thơ của con với sự kiên nhẫn và yêu thương.
- Người cha không chỉ trả lời mà còn khích lệ, nâng đỡ ước mơ của con, thể hiện tình yêu sâu sắc và hy vọng gửi gắm vào thế hệ sau.
- Cậu bé với những thắc mắc hồn nhiên cho thấy sự tin tưởng và gần gũi với cha.
- Suy nghĩ về tình cảm gia đình:
- Tình cảm gia đình là nguồn sức mạnh thiêng liêng, nơi cha mẹ luôn yêu thương, che chở và khích lệ con cái.
- Gia đình là nơi nuôi dưỡng ước mơ, là điểm tựa vững chắc để mỗi người vươn xa trong cuộc sống.
Câu 5: Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thể hiện qua bài thơ?
Trả lời:
- Tác giả Cô Lê Hạnh gửi gắm tình cảm chân thành, sâu sắc qua bài thơ, thể hiện qua hình ảnh người cha đầy yêu thương và khát vọng của cậu bé.
- Cảm xúc của tác giả vừa dịu dàng, vừa mãnh liệt, hòa quyện giữa tình cảm gia đình và khát vọng vươn xa, được truyền tải qua ngôn từ mộc mạc nhưng giàu hình ảnh.
- Bài thơ khơi dậy trong lòng người đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ, niềm trân trọng tình cảm gia đình và động lực theo đuổi ước mơ.
IV. Tổng kết và mở rộng – Soạn bài Những cánh buồm
- Ý nghĩa bài thơ: Những cánh buồm không chỉ là lời ca ngợi tình cha con mà còn là bài học về giá trị của ước mơ, sự gắn bó gia đình và khát vọng khám phá thế giới.
- Liên hệ: Bài thơ gợi nhắc em về những khoảnh khắc bên gia đình, nơi bố mẹ luôn là người nâng bước cho những ước mơ của em.
- Mở rộng: Trong cuộc sống hiện đại, hãy trân trọng tình cảm gia đình và nuôi dưỡng những “cánh buồm trắng” của riêng mình để vươn tới những chân trời mới.
V. Câu hỏi ôn tập – Soạn bài Những cánh buồm
- Phân tích hình ảnh “cánh buồm trắng” trong bài thơ.
- Cảm nhận về tình cảm cha con qua bài thơ Những cánh buồm.
- Nêu ý nghĩa của câu thơ: “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”.
- Bài thơ gợi cho em những suy nghĩ gì về gia đình và ước mơ?
Xem thêm
Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ chi tiết, ngắn
Soạn bài Đêm nay Bác không ngủ chi tiết, sâu sắc
Kết luận
Bài thơ Những cánh buồm là một tác phẩm giàu ý nghĩa, khắc họa tình cha con thiêng liêng và khát vọng tuổi trẻ qua những hình ảnh thơ mộng, ngôn từ giản dị. Hy vọng bài soạn này giúp các em học sinh hiểu sâu hơn về nội dung, nghệ thuật và giá trị của tác phẩm. Hãy tiếp tục khám phá vẻ đẹp của văn học để nuôi dưỡng tâm hồn và ước mơ!
