“Thánh Gióng” là truyền thuyết tiêu biểu của dân tộc Việt Nam, ca ngợi người anh hùng đánh giặc cứu nước, thể hiện tinh thần yêu nước và sức mạnh đoàn kết. Soạn bài Thánh Gióng dưới đây trả lời chi tiết các câu hỏi SGK Ngữ văn 6, giúp học sinh hiểu rõ nội dung, ý nghĩa và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Hướng dẫn soạn bài Thánh Gióng ngắn nhất
I. Trước khi đọc
Câu 1 (trang 6 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Ví dụ về người anh hùng:
- Trần Quốc Toản: Thiếu niên anh dũng, cầm cờ khởi nghĩa chống quân Nguyên Mông, thể hiện lòng yêu nước mãnh liệt dù tuổi còn trẻ.
- Chị Võ Thị Sáu: Nữ anh hùng kiên cường, hy sinh vì độc lập dân tộc, trở thành biểu tượng bất khuất của thế hệ trẻ Việt Nam.
Câu 2 (trang 6 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Trang trí bản giới thiệu về người anh hùng bằng tranh vẽ, bao gồm: tên, phẩm chất nổi bật (dũng cảm, yêu nước, hy sinh), và chiến công tiêu biểu (đánh bại kẻ thù, bảo vệ đất nước).
II. Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc
- Hình dung: Hình dáng, sức mạnh của chủ nhân vết chân to tướng.
- Một người khổng lồ với vóc dáng vượt trội, sức mạnh phi thường, mang năng lực siêu nhiên.
- Theo dõi: Lời của chú bé ba tuổi có gì đặc biệt?
- Chú bé yêu cầu sứ giả tâu vua rèn ngựa sắt, áo giáp sắt, và roi sắt để đánh giặc.
- Đặc biệt: Một đứa trẻ ba tuổi lại có ý chí mạnh mẽ, đòi ra trận cứu nước.
- Hình dung: Cảnh bà con hàng xóm góp gạo thóc nuôi chú bé.
- Dân làng hồ hởi, đoàn kết mang gạo thóc đến, hy vọng chú bé mau lớn để đánh đuổi giặc, bảo vệ quê hương.
- Tưởng tượng: Miếu thờ ban đầu trông như thế nào?
- Miếu thờ đơn sơ, có tượng Thánh Gióng oai nghiêm, bên cạnh là ngựa sắt, roi sắt, và những bụi tre xanh, gợi nhắc chiến công lẫy lừng.
III. Sau khi đọc
Nội dung chính
Truyền thuyết “Thánh Gióng” khắc họa hình tượng anh hùng Thánh Gióng, biểu tượng của tinh thần yêu nước, đoàn kết và khí phách bất khuất của dân tộc Việt Nam. Câu chuyện ca ngợi sức mạnh cộng đồng và ý chí bảo vệ đất nước trước giặc ngoại xâm.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc
Câu 1 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Thời gian: Đời Hùng Vương thứ sáu.
- Không gian: Không gian nhỏ là làng Phù Đổng, không gian lớn là bờ cõi đất nước.
- Hoàn cảnh: Giặc Ân xâm lược, thế giặc mạnh, vua lo lắng, sai sứ giả tìm người tài cứu nước.
- Ý nghĩa: Đây là tình huống điển hình của truyền thuyết, khi đất nước lâm nguy, đòi hỏi những anh hùng xuất chúng đứng lên đánh giặc, bảo vệ giang sơn.
Câu 2 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Sự ra đời kỳ diệu của Thánh Gióng:
- Một cặp vợ chồng già, nghèo khó nhưng phúc hậu, hiếm muộn con cái.
- Bà vợ thấy vết chân lớn ở đồng, ướm thử, rồi mang thai.
- Thai kỳ kéo dài mười hai tháng, sinh ra cậu bé khôi ngô.
- Ba năm, cậu bé không nói, không cười, không đi lại, chỉ nằm yên một chỗ.
- Ý nghĩa: Nhấn mạnh sự khác thường, báo hiệu Gióng là nhân vật phi thường, mang sứ mệnh lớn lao.
Câu 3 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
Ý nghĩa của các chi tiết:
- Câu nói của chú bé: “Ông về tâu với vua, đúc cho ta một con ngựa bằng sắt, làm cho ta một bộ áo giáp bằng sắt, và rèn cho ta một cái roi cũng bằng sắt, ta nguyện phá tan lũ giặc này.”
- Bộc lộ ý chí mãnh liệt, quyết tâm đánh giặc cứu nước của Gióng ngay từ khi còn nhỏ.
- Bà con hàng xóm vui lòng gom góp gạo thóc nuôi chú bé:
- Thể hiện tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước của dân làng, cùng chung hy vọng Gióng lớn nhanh để cứu nước.
- Khẳng định người anh hùng được nhân dân nuôi dưỡng, mang sức mạnh của cả cộng đồng.
- Chú bé vươn vai trở thành một tráng sĩ oai phong lẫm liệt:
- Tượng trưng cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của dân tộc trước nguy cơ ngoại xâm, vượt qua mọi giới hạn thông thường để bảo vệ đất nước.
- Ngựa sắt phun lửa, roi sắt quật giặc chết như ngả rạ và những cụm tre cạnh đường quật giặc tan vỡ:
- Ca ngợi trình độ luyện kim tiên tiến thời Hùng Vương.
- Thể hiện sức mạnh tổng hợp của con người, thiên nhiên và văn hóa trong cuộc chiến chống giặc.
- Nhấn mạnh sự thông minh, kiên cường, tận dụng mọi nguồn lực để chiến thắng.
- Tráng sĩ đánh giặc xong, cởi giáp sắt bỏ lại và bay thẳng lên trời:
- Khẳng định Gióng là anh hùng vô tư, không màng danh lợi, chỉ vì dân, vì nước.
- Linh thiêng hóa nhân vật, gắn Gióng với sự bất tử cùng non sông.
Câu 4 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Chiến công phi thường: Thánh Gióng đánh tan giặc Ân, bảo vệ đất nước.
- Ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng:
- Gióng là biểu tượng rực rỡ của người anh hùng yêu nước, tiêu biểu cho tinh thần quật khởi của dân tộc.
- Mang sức mạnh tổng hợp của thần linh, cộng đồng dân làng, thiên nhiên và kỹ thuật thời kỳ đầu dựng nước.
- Hình tượng Gióng khái quát lòng yêu nước, khả năng đoàn kết và sức mạnh phi thường của nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến chống ngoại xâm.
Câu 5 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Chủ đề: Đánh giặc cứu nước và chiến thắng vẻ vang.
- Ý nghĩa: Là chủ đề cốt lõi, xuyên suốt văn học dân gian và lịch sử văn học Việt Nam, phản ánh khát vọng bảo vệ độc lập dân tộc.
Câu 6 (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2):
- Lời kể: “Hiện nay, vẫn còn đền thờ ở làng Phù Đổng… gọi là làng Cháy.”
- Ý nghĩa:
- Khẳng định niềm tin của nhân dân về sự tồn tại của Thánh Gióng, tự hào về sức mạnh thần kỳ trong lịch sử chống giặc.
- Thể hiện trí tưởng tượng phong phú của dân gian, gắn chiến công của Gióng với địa danh, phong tục, làm tăng tính linh thiêng và hấp dẫn cho câu chuyện.
IV. Viết kết nối với đọc
Bài tập (trang 9 SGK Ngữ văn 6 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một hình ảnh hay hành động của Thánh Gióng đã để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất.
Đoạn văn tham khảo:
Hình ảnh Thánh Gióng vươn vai hóa thành tráng sĩ oai phong trong truyền thuyết “Thánh Gióng” để lại trong em ấn tượng khó phai. Từ một cậu bé ba tuổi bất động, Gióng bỗng lớn lên thần tốc, mang sức mạnh phi thường, sẵn sàng xông pha trận mạc. Chi tiết kỳ ảo này biểu trưng cho tinh thần dân tộc, luôn tiềm tàng sức mạnh to lớn, sẵn sàng bùng nổ khi đất nước lâm nguy. Hành động vươn vai không chỉ thể hiện sự quyết tâm mà còn khơi dậy niềm tự hào về khí phách anh hùng. Câu chuyện trở nên sống động, cuốn hút nhờ hình ảnh tráng sĩ Gióng, mãi là biểu tượng bất tử của dân tộc Việt Nam.
V. Tổng kết
Thông qua bài soạn bài Thánh Gióng ngắn nhất ta có thể tổng kết được:
- Ý nghĩa tác phẩm: Ca ngợi tinh thần yêu nước, đoàn kết, và sức mạnh bất khuất của dân tộc qua hình tượng Thánh Gióng, nhấn mạnh vai trò của cộng đồng và thiên nhiên trong cuộc chiến chống giặc.
- Nghệ thuật: Sử dụng yếu tố kỳ ảo, hình tượng anh hùng lớn lao, ngôn ngữ kể chuyện sinh động, kết hợp lịch sử với địa danh và phong tục, tạo nên sức hấp dẫn đặc trưng của truyền thuyết.
Xem thêm
